تغذیه گیاهان پس از برداشت و قبل از خواب زمستانه

یکی از مواردی که باغ داران برای تغذیه از آن غافل هستند تغذیه گیاهان پس از برداشت و قبل از خواب زمستانه می باشد. باید توجه داشت هنگامی که میوه به بازار فرستاده می شود، مواد غذایی و کودهایی که به درختان داده شده نیز از باغ خارج می شود و به بازار می رود. در واقع باغ دار کودهای استفاده شده در سال جاری را به یازار فرستاده است و گیاه نیاز به تغذیه دارد. باید توجه داشت که عملکرد و پتانسیل درخت برای تولید میوه در واقع برآیندی از تغذیه، آبیاری و … سال گذشته باغ می باشد.

به زبان ساده، جوانه های میوه در سال قبل تشکیل شده و در سال جاری شروع به رشد و تشکیل میوه می کند. نکته بسیار مهم این می باشد که درختان جوانه های میوه و شاخه خود را در سال گذشته تشکیل می دهند نه در سال جاری باغ. از این رو تغذیه پس از برداشت برای باغ داران بسیار ضروری و لازم می باشد.

اهمیت تغذیه گیاهان پس از برداشت

از اهمیت های دیگر تغذیه پس از برداشت می توان به آماده سازی درخت برای زمستان گذرانی اشاره کرد. به دلیل تغییرات جوی و ناگهانی در چند سال اخیر در جهان و احتمال بالا رفتن شانس یخ زدگی درختان در زمستان، تغذیه اصولی بسیار مهم می باشد. به زبان ساده تغذیه قبل از زمستان موجب افزایش غلظت شیره گیاهی شده و همچنین باعث افزایش قدرت جوانه زنی در سال آینده خواهد شد. برخی از درختان قبل از جوانه زنی برگ، گل ها جوانه زنی انجام می دهند، در این درختان مانند گیلاس و آلبالو که اول گل دهی را انجام می دهند تغذیه درختان قبل از خواب زمستانه بسیار مهم تر و ظربف تر از درختان دیگر می باشد.

نکات بسیار مهم در مورد تغذیه پس از برداشت میوه

کودهایی که برای آماده سازی درخت برای خواب زمستانه استفاده می شود حتما قبل از شروع سرما باید استفاده شود زیرا در هوای سرد جذب بسیاری از مواد غذایی مخصوصا پتاسیم و کلسیم حتی در روش محلول پاشی به شدت کاهش می یابد و همچنین باید توجه داشت سرعت گردش شیره گیاهی در آوندها به شدت کاهش می یابد. باید توجه داشت با کم شدن سرعت ریشه گیاهی، تبدیل مواد غذایی و کودها در گیاه با سرعت بسیار پایینی انجام می گیرد که عملکرد و نتیجه استفاده از کود را به شدت کاهش می دهد زیرا سرعت جذب ریشه به شدت کاهش می یابد. باید توجه داشت که به درخت باید فرصت مناسب و کافی برای تبدیل عناصر به قند، پروتیین ها و … و در نهایت فرصت ذخیره سازی این مواد در شاخه ها، جوانه ها، ریشه و… داده شود.

عناصر مهم غذایی در تغذیه پس از برداشت میوه

نیتروژن Nitrogen

نیتروژن از پرمصرف ترین عناصر در کشاورزی است. نیتروژن در ساز و کار بسیاری از سلول‌ های گیاهی و همچنین در سنتزهای مواد غذایی گیاه نقش بسیار زیادی دارد. و در سنتز اسیدهای آمینه که موجب سنتز پروتئین‌ ها می شود، به وفور یافت می شود. نقش نیتروژن در تشکیل آنزیم ‌ها و فرآیند های بیو شیمیایی کلیدی است.

کمبود نیتروژن موجب عدم تعادل رشدی در نسبت استاندارد “ریشه به اندام هوایی” می‌گردد و گیاه شروع به توسعه بیش از حد ریشه و عدم رشد اندام هوایی می گردد. بیش ‌بود نیتروژن نیز موجب رشد بیش‌ ازحد و کم کیفیت رویشی شده. از نشانه های بیش بود نیتروژن در گیاه می توان به تغییر رنگ به سبز تیره در لبه برگ های مسن تر اشاره کرد.

نیتروژن یک عنصر بسیار متحرک در خاک و گیاه است که قابلیت تحرک بسیار زیادی در گیاه دارد و به راحتی توانایی این را دارد تا در تمامی اندام ها و سلول های گیاه به گردش در بیاید. برای جبران کمبود نیتروژن باید قبل از جوانه‌ زنی و پس از جوانه زنی، این دوره زمانی بهترین زمانی می باشد که اکثر گیاهان و درختان را می توان با نیتروژن تغذیه نمود.

اگر آبیاری زیاد انجام ‌شود، نیتروژن از محیط ریشه به راحتی خارج می گردد. باید در نظر داشت در مناطقی که بارندگی در بهار زیاد می باشد، نیتروژن در غلظت های پایین‌ و در دفعات تکرار بیشتر باید استفاده‌ شود. از آنجا که وجود نیتروژن برای تولیدات باغی، زراعی و صیفی‌جات ضروری است، باید اشاره کرد خاک ‌هایی که دارای مقادیر بالای شن هستند اکثرا دچار کمبود نیتروژن می باشند.

در صورت نیاز به مشاوره رایگان در این خصوص با ما در تماس باشید.

فسفر Phosphorus

از دیگر عناصر مهم در تغذیه گیاهان پس از برداشت و قبل از خواب زمستانه فسفر است. این ماده غذایی در گیاه موجب سنتز و ترکیب فسفولیپید ها و اسید های نوکلئیک می شود که در ساختمان سلولی و نحوه رفتار گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین دلیل در مناطق مریستمی باعث رشد پویا و پایا شاخه‌ها و ریشه‌ ها می شود. فسفر در متابولیسم و سنتز قندها، تنفس گیاهی و فرآیند فتوسنتز نقش زیاد و مهمی دارد. به دلیل سرعت و توانایی بالای جذب فسفر از خاک توسط گیاهان، گیاهان به ‌ندرت دچار کمبود این فسفر می‌شوند.

از علایم کمبود فسفر، زرد شدن برگ ‌های پیر گیاه و در کمبودهای شدیدتر فسفر، برگ‌ ها به رنگ قرمز در می آیند. نکته مهم این می باشد که فسفر در خاک مانند نیتروژن متحرک نیست و خاک با مکانیسم های ساده تری نسبت به نیتروژن فسفر را به فرم قابل‌ جذب برای گیاه تبدیل می‌کند. خاک‌ هایی که سطح فسفر پایینی دارند غالباً در این خاک ها همزیستی مایکوریزا با ریشه وجود دارد که به جذب فسفر کمک می‌کند. استفاده از کوده های فسفر بالا می‌تواند باعث کاهش سطح پتاس در انگور شود، بنابراین حتماً باید همراه با کود فسفر از مقادیر قابل توجه پتاسیم قابل جذب استفاده شود.

پتاسیم Potassium

پتاسیم بعد از عنصر نیتروژن، پر مصرف ترین عنصر برای گیاه می باشد و از مهمترین عناصر در تغذیه گیاهان پس از برداشت و قبل از خواب زمستانه به حساب می آید. پتاسیم در سنتز پروتئین و چربی بسیار کلیدی می باشد و موجب فعال‌سازی آنزیم و متعادل کننده فشار اسمزی می باشد. فرم قابل ‌جذب پتاسیم K+  می باشد که برای درشتی میوۀ در صیفی کاری و درختان بسیار پرکاربرد می باشد. کمبود پتاسیم در در گیاهان موجب تغییر رنگ در حاشیه برگ‌ها تغییر می کند و در صورت کمبود شدید، موجب تخریب بافت حاشیه برگ و ایجاد لکه بر روی برگ ها می شود.

کمبود پتاسیم در خاک‌هایی با pH بالا بسیار اتفاق می افتد. پتاسیم به دلیل بالا بردن مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی، به زمستان گذرانی درخت بسیار کمک می کند و همچنین در صورت استفاده صحیح از پتاسیم از اول دوره رشد تا خزان درخت موجب کاهش شدید بیماری و آفات در گیاهان می شود.

گوگرد Sulphur

حالت فیریکی قابل ‌جذب گوگرد در کشاورزی، ترکیب سولفات می باشد. همچنین این عنصر به ‌صورت گاز نیز برای گیاه قابل جذب است. گوگرد از شیوع بیماری سفیدک سطحی بر روی برگ درختان و گیاهان جلوگیری مب کند. گیاهان برای سنتز پروتئین‌ها نیاز به گوگرد دارند، برای مثال، سیستین، اسید آمینه اصلی گوگرد دار می باشد. ترکیبات گوگرد با نام تیول‌ تعیین‌کننده مزۀ تره‌، کلم و … می باشد. گوگرد به فرم های مایع و پودری قابل استفاده می باشد. با این اوصاف، کشاورزان میبایست جهت جلوگیری از فرسایش خاک و تغذیه گیاهان پس از برداشت و قبل از خواب زمستانه این عنصر را به میزان لازم به بستر کشاورزی برسانند.

کلسیم Calcium

کلسیم در واقع به عنوان سیمان سازۀ گیاه یاد می‌شود و یکی دیگر از عناصر حیاطی جهت تغذیه گیاهان پس از برداشت و قبل از خواب زمستانه محسوب میشود. لایه بسیار ‌نازکی از کلسیم در بین دیوارۀ بیرونی سلول‌ها گیاهی، موجب انسجام و مقاوم ساری سلول‌ها می‌شود. کلسیم همراه با بور، کربوهیدرات‌ها و نیتروژن در گیاه به راحتی حرکت می‌کند. در باغ‌ها و مزارع کمبود کلسیم به وفور دیده می شود. کمبود کلسیم در میوه‌ها با اختلالات شدید تخریب داخلی می باشد و در برخی میوه ها می‌تواند موجب سفت شدن بیش ‌از حد پوست میوه شود.

منگنز Manganese

منگنز باعث سنتز کلروفیل با کیفیت می شود و بسیار ضروری است، همچنین نقش کاتالیزور در واکنش‌های اکسیداسیون آنزیم ها در تمامی بافت‌های گیاه می‌شود. کمبود منگنز دقیقا مانند آهن بوده و معمولاً در خاک‌های با pH بالا به وفور دیده می شود. کمبود منگنز موجب کلروز برگ‌های بالغ گیاهان می شود، باید توجه داشت که منگنز شدیداً متحرک می باشد. کمبود منگنز در را می‌توان با سولفات منگنز و یا کلات منگنز اصلاح کرد.

آهن Iron

آهن در کلروفیل وجود دارد و در سنتز کلروفیل و در انتقال الکترونی در چرخه تنفسی گیاه، نقش زیادی دارد. کمبود آهن در اوایل رشد رویشی، در ابتدا به شکل کلروز در  برگ‌ های جوان قابل مشاهده بوده و باعث کاهش کمی و کیفی فتوسنتز می‌گردد. آهن عنصری بسیار تحرک در گیاه می باشد، بنابراین علائم کمبود آن در ابتدا دربافت‌ و برگ های گیاهی جدید قابل تشخیص می باشد. کلروز آهن معمولا موقتی بوده و با منابع آهن قابل جبران می باشد. در صورت سرد و مرطوب بودن خاک، جذب این عنصر از ریشه بسیار کم می شود.

با گرم شدن و خشک شدن بستر (خاک)، جذب آهن از خاک بهبود می‌یابد و در نتیجه کلروز در برگ‌های جوان بسیار کمتر دیده می شود. به دلایل مختلف کمبود آهن می‌تواند حتی در شرایطی که خاک مقادیر کافی منابع آهن داشته باشد نیز ایجاد شود.  یکی از عوامل بسیار مهم در عدم جذب آهن می توان به pH اشاره کرد. کلروز در خاک‌هایی با pH بالا (قلیایی) بسیار شایع می‌ باشد. به‌طور کلی، اصلاح خاک به حالت اسیدی خاک شدت جذب آهن توسط گیاه به شدت افزایش می یابد. با توجه به عوامل موثر در تحلیل و اندازه گیری آهن جهت تغذیه گیاهان پس از برداشت و قبل از خواب زمستانه عمدتا این فرآیند توسط متخصصان صورت میگیرد.

فروت ست Fruit Set

فروت ست کودی هست که دارای ریز مغذی های مناسب برای گل انگیزی درختان برای سال بعد می باشد. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که گیاه اول مواد غذایی خود برای زنده نگاه داشتن خود را جذب می کند و اگر عناصر غذایی مازادی برای میوه دهی در اندام های گیاه بماند، برای میوه دهی استفاده می کند. به این نکته نیز باید توجه داشت که خاک های ایران عموما از نظر مواد غذایی فقیر می باشند و درنتیجه از کودهای بیشتری باید استفاده کرد. فروت ست دارای عناصر کربن،جلبک دریایی، مس، بور، روی و … استفاده کرد.

بور Boron

بور عنصری مهم در دیواره‌ سلولی می باشد و در گیاه متحرک نمی باشد. وجود بور در درختان و گیاهان، در تقسیم سلولی و بلوغ گرده از اهمیت خیلی زیادی دارد، بنابراین درختانی دارای کمبود بور هستند، ریزش گل خیلی زیادی د ارند و همچنین میوه‌ های بسیار ضعیفی تولید می‌کنند. کمبود بور در خاک ‌های خشک شایع می باشد. برای جبران کمبود بور می‌توان از محلول ‌پاشی بور  بر روی شاخه ها و برگ‌های سبز استفاده کرد. از علائم شایع کمبود بور می‌توان به رشد ناهنجار شاخه ‌ها، آماس داخلی شاخه‌های، لکه‌های قهوه‌ای در حاشیه برگ ‌های قدیمی و در شرایط حاد خشک شدن سرشاخه اشاره کرد. باید توجه داشت در صورت استفاده بیش از جد نیز مسمومیت بور می‌تواند در مزرعه و یا گلخانه آسیب جدی نیز وارد کند.

برای اطلاعات بیشتر راجع به محصولات تقویت خاک میتوانید به از صفحه کودهای کشاورزی دیدن نمایید.